Kỳ 3: Lối thoát nào cho tấm lợp amiăng?
 |
| Amiăng trắng chiếm 60% tiêu thụ đối với các tỉnh miền núi |
Tìm kiếm vật liệu thay thế
Từ năm 2001, Việt Nam đã bắt đầu thúc đẩy nghiên cứu sản xuất tấm lợp không sử dụng amiăng. Năm 2003, Viện Công nghệ (Bộ Công Thương) đã tiến hành đề tài khoa học cấp Nhà nước “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo dây chuyền sản xuất tấm lợp không amiăng công suất 0,5 triệu m2/năm” (mã số KC.06.15) và đã có những thành công bước đầu trong việc sản xuất thử nghiệm tấm lợp PVA. Thực tế, đến nay lượng tiêu thụ chưa cao.
Ông Lê Thế Ngọc - Phó Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) - khẳng định: Chưa thể thay thế được amiăng. Các sản phẩm tấm lợp không amiăng có giá cao hơn tối thiểu 30%, tuổi thọ chỉ bằng 1/2, vì vậy, một số DN đã từng chuyển đổi sang sản xuất tấm lợp không amiăng sau đó đã phải từ bỏ. Hiện chỉ còn 2 nhà máy tiếp tục sản xuất nhưng lượng tiêu thụ chưa đến 20% công suất.
Ông Lê Văn Nghĩa cũng cho biết, cách đây 12 năm, công ty đã tiến hành nghiên cứu các sản phẩm tấm lợp sử dụng các loại sợi mới thay thế amiăng như sợi tre đay, sợi composite và mỗi năm đều đầu tư hàng tỷ đồng cho việc này, nhưng đến giờ vẫn chưa thành công. Nếu muốn tìm ra công nghệ mới, phải đầu tư nghiên cứu với kinh phí không thể dưới hàng trăm tỷ đồng. Đây thực sự là gánh nặng cho DN tấm lợp.
| Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan báo cáo Thủ tướng chính phủ về phương án không phản đối đưa amiăng trắng vào Phụ lục 3 Công ước Rotterdam trong kỳ họp lần thứ 7. Theo quan điểm Bộ Công Thương, song song với việc xây dựng lộ trình dừng sử dụng amiăng trắng trong sản xuất tấm lợp, các bộ liên quan cần có các chính sách phù hợp đối với người lao động và các DN sản xuất tấm lợp, hỗ trợ việc chuyển đổi sử dụng các vật liệu thay thế. |
Sử dụng có kiểm soát chặt
Theo Quyết định 1469/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển vật liệu xây dựng Việt Nam đến năm 2020 và định hướng đến 2030, quy định từ nay đến năm 2020 không đầu tư mở rộng các cơ sở sản xuất có sử dụng amiăng trắng. Sau năm 2020 cần tìm kiếm những vật liệu dần thay thế amiăng và đến năm 2030 sẽ chấm dứt sử dụng.
Với Quyết định trên của Thủ tướng, ông Lê Thế Ngọc cho biết, thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với các cơ quan có liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát các hoạt động có sử dụng amiăng của các DN và cương quyết xử lý với các đơn vị vi phạm.
Về phía Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị, trước mắt Chính phủ vẫn cho phép các cơ sở sản xuất tấm lợp fibro ximăng đang hoạt động tiếp tục sản xuất, tuy nhiên cần có những quy định chặt chẽ hơn về cải thiện điều kiện làm việc, cải tiến công nghệ…
Theo Bộ Công Thương, hiện amiăng trắng thuộc danh mục hóa chất phải khai báo với Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) khi nhập khẩu. Amiăng trắng đã được đề nghị đưa vào Phụ lục III của Công ước Rotterdam, là phụ lục các loại hóa chất công nghiệp và thuốc bảo vệ thực vật thuộc diện phải quản lý đặc biệt tại Hội nghị các nước thành viên của Công ước Rotterdam lần thứ 4, 5 và 6 (năm 2009, 2011, 2013), nhưng không đạt được sự đồng thuận của các quốc gia thành viên.
Để chuẩn bị cho Hội nghị các nước thành viên Công ước Rotterdam lần thứ 7 năm 2015, ngày 1/4/2014, Bộ Công Thương đã tổ chức hội thảo “Đánh giá thực trạng nhập khẩu, sử dụng amiăng trắng ở Việt Nam”. Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng cho biết, amiăng trắng có tính ưu việt, chi phí thấp, phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam, nhưng nếu amiăng trắng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người thì phải có biện pháp kiểm soát chặt. Vấn đề là cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng, cẩn thận để xác định ảnh hưởng của amiăng trắng đến sức khỏe con người, có hay không, ít hay nhiều, từ đó đề xuất hướng đi và cũng cần phải xây dựng một lộ trình cụ thể.
